Johan Kraaijenbrink I en II in Soest

Gepubliceerd 17-08-2005

Deze week in Hervonden Soest viermaal Johan Kraaijenbrink in twee afleveringen.Alle vier de Johannen hebben iets met Soest te maken, ze zijn er geboren of getogen en hebben gemeen dat zij alle vier erg kundig zijn op gebied van bloemen en planten of het kweken van bomen.Vier generaties Johannes Kraaijenbrink. Johan IV , geboren in 1920 te Soest, 85 jaar, nu wonende in Canada , eigenaar van een tuincentrum, schreef het in mooi vast handschrift op voor zijn kinderen en klein-kinderenen stuurde ons ook een kopie toe.Vandaag de korte geschiedenis van Johannes Kraaijenbrink I en II.

Aan het hof van Koning Willem II was een tuinbaas die de naam droeg van Johannes Kraaijenbrink en grote belangstelling voor zijn vak had en alles wat verder met tuinbouw en plantkunde in verband stond. Naast andere vakboeken bezat hij onder meer de uit 1761 daterende , 38 delige "Natuurlijke Historie van Dieren, Planten en Mineralen" door Lineus. Een complete serie die hier familiebezit is.
Koning Willem II was ook erg geinteresseerd in plantkunde en daardoor was er veel contact tussen die twee. In de familie was het bekend dat zij elkaar tutoyeerden als er niemand bij was. Als de koning op statiebezeok ging naar andere landen moest hij altijd mee in zijn gevolg ,en wanneer er in het buitenland een rijtoer werd gemaakt was zijn plaats in het eerste volgrijtuig en probeerde hij te zien waar de koning naar keek als ze langs bijzondere planten of bomen reden. Na afloop van de rit kwamen dan de vragen over wat hij gezien had en dan moesten er antwoorden komen, en de juiste antwoorden ook. Dit was Johannes I , in de familie bekend als "Oompje".

Dan was er Johannes II, Hij werd meestal meester Jan genoemd. Van hem weet ik dat hij via Oranje Nassauoord op het Paleis Soestdijk beland was en daar omstreeks de eeuwwisseling tuinbaas was. Voor het paleis in het huis (met de groene brievenbus).links van de vooringang , door de gang naar binnen en net voor de bocht naar het postkantoortje was aan de linkerzijde van de gang de deur naar zijn kantoor. Het handgeschilderde zwarte metalen bordje, wat op die deur zat , met J-Kraaijenbrink- tuinbaas er op , bezit ik nog. In zijn dienstverband stond o.m. dat hij een koe en twee varkens mocht houden in de schuur achter het huis. 
De vorstin en dames van het Hof waren geinteresseerd in bloemen en kwamen nog al eens in de tuin kijken. Van hen heb ik geleerd dat, als een dame haar bewondering voor een van je bloemen laat blijken, je deze bloem af dient te knippen en haar aan te bieden. Nu 100 jaar later, doe ik soms nog wel eens hetzelfde en het valt altijd weer in de smaak.
Ook was hij goed belezen en bezat veel boeken op tuinbouwgebied waarvan er ook nog enkele bewaard zijn bebleven. 
Nadat hij gepensioneerd was verhuisden ze naar het eerste huis wat ooit op de Julianalaan was gebouwd. Destijds nummer 16, later genummerd naar 24. Het dubbele pand 24 en 26 was al eerder door hun aangekocht (hoek Julianalaan en Korte Bergstraat). Aan de noordkant, waar nooit zon kwam, woonde ze. De zonnige zuidkant werd verhuurd. Tot aan zijn overlijden in 1940 was hij kerkvoogd van de Ned. Hervormde Kerk en in die functie ook algemeen bekend met de begraafplaats op de Eng. (De kerk was toen nog eigenaar en beheerder van de algemene begraafplaats). Minstens eenmaal per week maar dikwijls meer dan eens liep hij daar over de Eng helemaal naar toe en weer terug. Tot 1930 had hij gefietst maar sindsdien liep hij overal heen. Toen hij in 1942 op 83 jarige leeftijd plotseling stierf werd aan zijn nabestaanden een graf aangeboden in de 2de klasse van de begraafplaats. En dit " met eeuwigdurend onderhoud" . Op de zerk werd een en ander vermeld. Alhoewel, het duurde niet lang nadat de de Gemeente Soest de Begraafplaats met "alle lusten en lasten" overnam of het graf en de zerk waren verdwenen zonder dat de familie van dit voornemen verwittigd was. 
Naast al zijn andere werkzaamheden was hij ook nog, gedurende 25 jaar, secretaris van de Koninklijke Vereniging voor Tuin en Plantkunde (afd.Baarn, waar destijds Soest ook onder behoorde).
Hij typte zijn brieven op de schrijfmachine met blindschrift. Hoe iemand daar ooit een brief op kon tikken zonder fouten te maken begrijp ik nog niet.Je kon het getypte niet zien of het vel papier moest volledig uit de machine worden gehaald, en dan was geen correctie meer mogelijk. In deze funktie liep hij 2 x per maand van het Julianaplein, over Nieuwerhoek langs het Paleis, dwars door het Baarnse Bos,naar de vergadering. Altijd ‘s avonds als het vaak al pikdonker was en ook nog een zware tas papieren met zich meedragend. 
Op bijgaande foto zien we de Kerkvoogd en Plantendeskundige Johan Kraaijenbrink Sr. (Johan II). De foto is gemaakt bij de voordeur van de Emmakerk bij het vijfentwintigjarig ambtsjubileum van dominee E. Groeneveld. Johan II is de 2de van links met de hoed in de linkerhand en witte baard.

Nagekomen commentaar: De gedetailleerde foto van de bouw van de Emmakerk is van de heer Ir. A.J.Valk , architect BNA. Valk architecten bv. Korte Brinkweg 37c te Soest. Daarvoor hartelijk dank.

---

Heeft u aanvullende informatie bij dit artikel, gelieve contact met ons op te nemen

Verdwenen Soest is mede mogelijk gemaakt door