Dr. s' Jacobstraat Soest

Gepubliceerd 15-06-2005

Vandaag in Hervonden Soest een ansichtkaart van de Dr.s‘ Jacobstraat in Soest-Zuid. We zien een betrekkelijk nieuwe wat kale straat met afgebakende begroeide tuintjes. Midden in de straat slechts één geparkeerde auto (volkswagen) van de familie Hoekstra. Verder in verte zien we een soort bakfiets en dat moet de melkkar zijn geweest van melkboer Cees van Dijk, die een melkzaakje had aan de Ossendamweg, nu Korte Ossendamweg. De foto is zo rond 1960 gemaakt. 
We maken een praatje met mevrouw van Noortwijk, Dr. s‘ Jacobstraat 8. Zij en haar man waren de eerste bewoners van de straat. Ze waren al een poosje getrouwd en hadden door woningnood van die tijd gedwongen al een tijdje inwoning achter de rug. Toentertijd nog kinderloos wat ook nog een moeilijkheid graad was om voor een huis in aanmerking te komen. Omdat haar man een baan in de naaste omgeving van Soest had zochten zij hier ook een huis. Ze waren aan het kijken in de in aanbouw zijnde straat en bij toeval kwamen zij de heer Higler tegen, de bouwer van de huizen, die hen vertelde dat er juist een huis vrij kwam waarvan de koop was afgeketst. Voor de toenmalige normale prijs van rond geen viertienduizend gulden konden zij als pas gehuwde zich eigenaar noemen en in november 1952 de woning betrekken. Mevrouw van Noortwijk heeft vele families in de straat zien komen en gaan . Voor zover we kunnen nagaan is zij van de eerste bewoners thans nog de enige overgeblevene van de hele ‘s Jacobstraat. 
De Dr.s‘Jacobstraat verdeeld in blokken van vier en acht huizen met in totaal 43 voordeuren zijn in 1951/52 gebouwd door bouwbedrijf Higler. Gedeeltelijk koopwoningen en verder huur. Omdat de gemeente geen geld had heeft Higler de huurwoningen in eigen beheer gehouden. Toen deze na jaren aan een onderhoudbeurt toewaren zijn ze de huurders aangeboden en verkocht. 

Wie was Dr. s‘ Jacob? We vragen het aan zomaar een mevrouw in de straat die er al zes jaar woonde, maar ze weet het niet. Een dokter denkt ze. Ook mevrouw van Noort weet maar gedeeltelijk antwoord op deze vraag. Een burgemeester denkt ze. Het juiste antwoord vinden we in het boek “Geschiedenis en verklaring van de straatnamen in Soest met de subtitel “de straat waarin wij wonen”.

De naam Dr.s‘ Jacobstraat is 11 september 1951 door de gemeenteraad vastgesteld.
Herman Theodoor s‘ Jacob (‘s-Gravenhage 4-3-1869-Zeist 16-7-1950) studeerde aan de Rijksunuversiteit in Utrecht. In 1895 promoveerde hij op het proefschrift ‘Staatsbemoeiïng met betrekking tot de veefokkerij’ tot docter in de rechtswetenschappen . Zijn ambtelijke loopbaan begon hij als volontair ter gemeentesecretarie van Soest. Een jaar later werd hij ambtenaar bij de gemeente Amersfoort. Hierna werd hij schoolopziener, achtereenvolgens in Rhenen en Loenen. In die tijd was hij tevens secretaris van de Staatscommissie tot reorganisatie van het onderwijs. In de jaren 1906-1909 was hij burgemeester van Loosdrecht en van 1909-1919 burgemeester van Bussum. Tevens was hij lid van de Provinciale Staten van Noord-Holland. Nadat hij in 1919 naar Zeist was verhuisd, was hij wethouder in deze gemeente en lid van de Provinciale Staten van Utrecht. Van 1 mei 1924 tot 1 maart 1934 was hij commissaris der Koningin in de provincie Utrecht.”

Op de foto in de straat zien we de kar van melkboer Cees van Dijk. Hij was de enige melkman in de wijk en de straten daaromheen. De melkhandel in Soest was in die tijd al gesaneerd . Één melkboer per wijk. De bakkers van Soest wilde dit systeem rond 1960 ook invoeren. Zij gaven er een andere naam aan. Rayonering. De redenen om dit in te voeren waren: De invoering van de vijfdaagse werkweek; lage broodprijs; bezorging van brood voor één uur in de middag werd moeilijk; bezorgen werd voor de bakker te duur en er was in die tijd een enorm personeelstekort. De Dr.’s- Jacobstraat heeft voor deze rayonering of wijkverdeling nog model gestaan. Bij de 43 voordeuren van de straat belde per dag zeven verschillende bakkers, van de dertig bakkers die Soest toen telde aan, om hun brood te slijten. Dit werd economisch onverantwoord geacht. De bakkers staken de koppen bij elkaar om tot rayonering over te gaan. Algemeen protest van de Soester Koning Klant die de bakker van hun keuze in veel gevallen kwijtraakten en nu zomaar een bakker kregen toegewezen. De bakkers onderling waren het eens en deze ontwikkeling was toch niet tegen te houden. Om tot een eerlijke verdeling van omzet te komen moest iedere bakker veertien dagen lang elk brood tellen die hij bij de klanten afleverde. In een schema is de totale broodomzet van Soest per straat toen vastgelegd. In het archief van de Soesters bakkers komen we lijst tegen en weten daaruit dat de 43 huishoudens van de Dr. s‘ Jacobstraat in 1960 gemiddeld per 14 dagen 148 broden van 800 gram afnamen en consumeerden. De wijkverdelingen , rayonering of saneringen van die tijd waren slechts een tussenoplossing. De melkboer ,de bakker , kruidenier, slager en groenteman zijn uit het straatbeeld verdwenen. 
De Dr.s‘ Jacobstraat staat nu vol met geparkeerde auto’s. Na ruim vijftig jaar wordt de straat gerenoveerd. Het is bijna van het begin af een nauwe straat geweest, met eenrichtingverkeer naar de Ossendamweg toe. Er ligt een nieuw plan klaar. Of de bewoners er blij mee zijn? Vervanging van een paar mooie uitbundig bloeiende Japanse sierkersboompjes kersboompjes en verder laten zoals het was. Wij weten niet beter of de mensen zijn gelukkig met hun straat en willen dat graag blijven. 

---

Heeft u aanvullende informatie bij dit artikel, gelieve contact met ons op te nemen

Verdwenen Soest is mede mogelijk gemaakt door