De vergeten familie Westeneng

Gepubliceerd 09-11-2004

Over de geschiedenis van de Witte Burchthoeve op de Eng die sinds kort zo mooi is opgeknapt lazen wij vorig jaar in Van Heidehut tot Residence dat de burchthoeve eigenlijk nooit een echte boerderij is geweest. Wij van hervonden soest hebben een vergeten periode hervonden dat de burchthoeve wel degelijk als een echte boerderij dienst heeft gedaan met koeien kippen en een echte boerenfamilie.
Voor dat stukje geschiedenis van de burchthoeve moeten wij precies een halve eeuw teruggaan. Boer Westeneng in De Bilt werd de pacht van zijn boerderij op een nare manier opgezegd en hij kwam hierdoor in grote moei;ijkheden. Boer Lanser, toentertijd eigenaar van de burchthoeve bood hem en zijn gezin en al het vee, een deel van zijn boerderij aan. We doen verslag van het gebeuren dat vijftig jaar geleden in het brandpunt van de belangstelling van de hele boerenstand van Nederland heeft gestaan.
Donderdag 21 januari 1954. In "HET VRIJE VOLK" van die dag stond een groot artikel in onder de kop BOER WESTENENG (nog steeds niet uit de Leyenhoeve gezet) VINDT ONDERDAK IN SOEST. 

Begin volgende week valt het doek over het drama-Westeneng in De Bilt. Dan vertrekt de hele familie-oude boerin, jonge boer, jonge boerin en de kinderen- van het toneel, waar dr.C.W.Th. baron van Boetzelaer van Asperen en Dubbeldam hen al vele maanden eerder vandaan had willen hehben. Het is de geschiedenis van het niet verlengen van een pachtcontract, dat de landheer wettelijk de bevoegdheid gaf de Leyenhoeve aan de Leyenseweg te De Bilt te doen ontruimen. Wettelijk, maar- zo fluisterde men door heel De Bilt heen - maar niet moreel. Toen de baron aankondigde dat de deurwaarder zou verschijnen kwam heel De Bilt openlijk in actie: predikanten en kerkeraad bewerkten de hoogbejaarde adelijke bewoner van "Sandwijck", die behalve pachtheer ook pesident-kerkvoogd van de Hervormde Kerk was, om van zijn voornemen af te zien. Boer Westeneng had de sympatie van de bevolking en ook ook de pers mee. Vierenveertig jaar heeft de oude boerin op de Leyenhoeve gewoond en waren de pachtperioden om de tien jaar stilzwijgend verleend. De laatste wijziging van de pachtwet (1951) geeft aan dat de boer ieder jaar voor de verlengtijd bij de pachtheer schriftelijk om verlenging moet vragen. Dat heeft de oude boerin van niets wetende verzuimd en dit geeft de pachtheer het recht de pacht aan een ander toe te kennen.
Spanning in het dorp. Wat gebeurt er met de familie Westeneng en verder maakt de Hervormde Kerkeraad van Bilthoven/De Bilt zijn dreiging waar de baron als president -kerkvoogd af te zetten? En wie is de boer voor wie de Westenengs met alle geweld plaats moeten maken? 
Boer Westeneng doet een beroep op Gods gebod.
Maanden en maanden is er in kerkelijke kring over de kwestie gesproken. Boer Westeneng is hervormd, de pachtheer, baron van Boetzelaer is president-kerkvoogd van de hervormde gemeente De Bilt-Bilthoven. In een brief aan de centrale kerkeraad heeft de heer Westeneng er op gewezen dat onder christenen en huisgenoten des geloofs de liefde behoort te gaan boven het formele recht. Staat er niet geschreven: "Heb God lief boven alles, dit is het eerste en grote gebod en het tweede daaraan gelijk is: Heb uw naaste lief als u zelf"? Vier predikanten hebben getracht elk op hun eigen wijze om de baron tot een ander inzicht te brengen. Tevergeefs. Ook de pers polst de baron via hoor en wederhoor nog eens, maar na dit gesprek blijft het bij, "wanneer ik een andere pachter wil hebben is dat mijn zaak. Het is mijn grond".
U begrijpt het al, boer Lanser ,indertijd eigenaar van de Witte Burchthoeve, die eigenlijk helemaal buiten alles in en om deze onfrisse affaire stond , heeft ingegrepen. Hij heeft zijn veestapel van de hand gedaan en Henk Westeneng in de gelegenheid gesteld zijn koeien, zijn kippen en wat verder aan boerenbedoening heeft op het Soester bedrijf onder te brengen.. Hij heeft een moderne woning in vriendschappelijk overleg met de bewoner, een visbakker, vrijgemaakt. En hij heeft zo als eenvoudig mens de weg vrijgemaakt, die de baron in de Bilt had versperd. 

Zo kwam Henk Westeneng met zijn moeder en vrouw en kinderen en vee in 1954 naar Soest om verder te boeren.
De Witte Burchthoeve was groot genoeg zelfs groter dan de hoeve in De Bilt. Lanser had de Burchthoeve toen pas drie jaar in zijn bezit. Hij had deze uitzonderlijke hoeve in 1951 gekocht uit het faillissement van Valvoline gekocht en moest alle zeilen bijzetten het hoofd boven water te houden. Boer Lanser was meer een landbouwer en Westeneng meer een veehouder. De samenwerking was voor Lanser zeer welkom en betekende voor hem vaste inkomsten. 
Nadeel van de burchthoeve was , dat de boerderij niet echt over eigen grond beschikte, dan allen de grond direct om het huis. Het land voor de boerderij werd tijdelijk van de gemeente gehuurd . De gemeente wilde het terug voor het plan er een evenemententerrein van te maken.
Verder waren er in de Bunschoterpolder en nabij Hilversum stukjes land gehuurd en zo gingen in tijden als de koeien in de wei stonden Westeneng en een oom die ook hielp ieder op een bromfiets elk een kant uit om ‘s morgens en ‘s avonds te melken. Ook het hooi van de wintervoorraad moest van ver komen. Op de lange duur was dit boeren niet vol te houden.

In 1964 overleed de oude boerin. Ze werd op de Algemene Begraafplaats "De Brandenburg" begraven. Vele bekenden uit Bilthoven namen hier afscheid van haar. Ze waren het drama nog niet vergeten. Haar zoon Henk Westeneng heeft het boerenbedrijf tot 1967 voortgezet. Na dertien jaar heeft hij om gezondheidsredenen zijn gehele arsenaal koeien overgedaan aan Lanser en aanvaardde hij een Rijksbetrekking bij het R.I.V.M.(Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) te Bilthoven. Dit stukje geschiedenis over de burchthoeve kunnen het beste samenvatten als "De vergeten Boerenfamilie Westeneng". Dit stukje is in vorige publicaties over de burchthoeve niet altijd duidelijk naar voren gekomen. 

---

Heeft u aanvullende informatie bij dit artikel, gelieve contact met ons op te nemen

Verdwenen Soest is mede mogelijk gemaakt door