Rogge-oogst bij Herman Schimmel

Gepubliceerd 13-10-2004

Sinds een paar jaar wordt er op onze mooie Eng weer een veld rogge verbouwd. Een cultuur historisch initiatief .De tijden van weleer herleven er een beetje door. Tot aan de jaren zestig van de vorige eeuw verbouwde de vele boeren in Soest met doorgaans een gemengd bedrijf wel ieder jaar een veldje rogge. Voor dit jaar is de oogst van de rogge binnen zo hebben we kunnen zien of in de krant kunnen lezen. Het is op moderne wijze geoogst met de traktor en de maaidorser die dit werk in een keer maait en gelijk dorst. De graankorrels worden gewand en in zakken gestort en de strohalmen in balen perst.

De foto die we deze keer in Hervonden Soest plaatsen is nog uit de tijd dat oogst nog met paardenkracht moest worden binnengehaald. 
Heel vroeger was dit werk van begin tot eind nog handwerk en moest het koren nog met de pik en de zicht (korte zeis) worden gemaaid. Volgens boer Herman Schimmel uit de Birkt , 3 december hoopt hij 92 jaar te worden, was er in zijn jonge jaren al een simpele maaimachine die met paarden over het veld werd getrokken. 
Het was meestal de taak van de vrouwen achter de maaiers of maaimachine aan te lopen om het koren tot schoven te binden. Daarna werden de schoven rechtop gezet in een verzamelschoof om een paar dagen te drogen. Twee schoven tegen elkaar vormde een "mannetje" en daar werd doorgaans aan iedere kant nog drie soms vier gebonden bossen tegenaan gezet. Zo stonden de schoven in rijen op het veld wat een feestelijk gezicht was op de Eng die menige fotograaf en kunstschilder heeft geinspireerd tot het maken van een mooi prentje of schilderijtje.

Na een paar liefst zonnige dagen werden de schoven op een boerenkar (kromme dissel) geladen en naar de boerderij gebracht. Tijdelijk werd het graan op een korenzolder of in de hooiberg opgeslagen om later met de machine te worden gedorst. Vroeger dorste men met de vlegel in het najaar en ook wel in de winter op de deel als de koeien al op stal stonden maar met de machine dorste men liefst zo gauw het koren op de boerderij was. Dit om het geknabbel van muizen en ander ongedierte tegen te gaan. 
In de oorlogsjaren dorste men vooraf wel eens een klein gedeelte van de oogst met de vlegel. Op de dag dat de dorsmachine was besteld was er ook de hele dag een controleur aanwezig, vertelde Herman Schimmel. Om een paar zakken graan buiten boeken te houden smokkelden de boeren stiekum wat. Gijs Hilhorst en Kees de Bruin wisten altijd wel een weg met de achtergehouden rogge. De controles in de oorlog waren best pittig. Bij de oom van Schimmel , de boerderij die Herman na de oorlog heeft overgenomen hadden ze in de oorlog ook een klein deel van de oogst achtergehouden en het vast in de slaapkamer neergezet. Ze zouden het straks wel beter opbergen onder het bed in een luikje onder de vloer. Oom had niet gerekent op een onverwachte controle die het hele huis op zijn kop zette en zo werden zij alsnog op heterdaad betrapt.

De foto van vandaag is gemaakt bij de vader van Herman Schimmel ,Hendrik Schimmel, op de boerderij aan de Lange Brinkweg. Het moet in de jaren 1925/30 zijn geweest. De boeren lieten toen al een dag de dorsmachine komen die met behulp van de hele familie en vaak ook de buren het dorsen van de hele oogst in een dag klaarde. Op zo,n dag , een hoogtepunt in het jaar, kwam ook soms een fotograaf langs. Hij plaatste zijn fototoestel op driepoot en even was er tijd om iedereen op een strategisch plekje te zetten en de foto af te drukken. Het resultaat is vaak een zoekplaatje, een muur van stroo met hier en daar een mens. Daarom hebben we ze voor het gemak maar een nummer gegeven.

---

Heeft u aanvullende informatie bij dit artikel, gelieve contact met ons op te nemen

Verdwenen Soest is mede mogelijk gemaakt door