Gastarbeiders leerden Soest kennismaken met de islam

Gepubliceerd 23-09-2009

Vandaag in verdwenen en hervonden soest een foto Turkse gastarbeiders die in de jaren zeventig hun zelf gekochte schapen voor het offerfeest moesten laten slachten bij het Soester slachthuis aan de Lange Brinkweg. Ritueel slachten onder toezicht van keurmeester L.Dooijeweerd.
Met de komst van gastarbeiders die de mindere werkjes voor ons opknapten, maakten we ook in Soest kennis met hun cultuur en de de Islam,de leer van de profeet Mohammed, de belangrijkste godsdienst in het Midden-Oosten. 

In de jaren zestig kwamen de eerste overwegend Turkse gastarbeiders naar Nederland. In hun land is geen werk en hier wel. Ze doen het mindere werk en wonen tijdelijk in groepen in afgeschreven gebouwen zoals het voormalig hotel café De Gouden Ploeg. De gastarbeiders dachten in die jaren dan nog hier tijdelijk te werken en het verdiende geld op te sturen naar de vrouw in het thuisland. Ook wij Nederlanders dachten dat dit alles tijdelijk zou zijn.
Er werden geen maatregelen genomen maar enkel wat aanpassingen zoals bijvoorbeeld het rituele slachten . Maar de economie in Turkije verbeterd niet dus blijven veel gastarbeiders hier hangen. In de jaren zeventig kwamen veel vrouwen van gastarbeiders en hun kinderen naar Nederland. Er brak een periode van gezinshereniging aan. 
In de jaren tachtig willen en kunnen veel gastarbeiders niet meer terug naar eigen land. Buitenlanders die in Nederland blijven moeten integreren. In die moeizame periode zitten we nog steeds.

Frans en Corrie Diks
De foto van vandaag is uit eigen archief, door ons zelf gemaakt. Rechts half op de foto zien we nog net Frans Diks staan. Frans Diks en zijn vrouw Corrie waren de mensen van het eerste uur met wie de gastarbeiders van toen in de jaren zeventig goede contacten hadden. Corrie was in die tijd de gids en vraagbaak voor de Turkse vrouwen en Frans Diks was de man met veel begrip voor de turkse cultuur en hij had de liefde en geduld de Turkse mannen de gewoonten en gebruiken van Nederland bij te brengen. Bijvoorbeeld dat je in Nederland vier hoog op een galerij niet een schaap kan en mag slachten. Dit moet onder toezicht vakkundig gebeuren.
Omdat ik fotografeerde vroeg Frans mij indertijd of ik een serie foto‘s wilde maken van het dagelijks leven van de gastarbeiders in Soest.
Op een vrijdag maakte ik foto‘s van een gebedsdienst in de leegstaande openbare school in de Kerkebuurt die in die tijd voor nood als moskee werd gebruikt. De zondag daarop begaven Frans en ik ons na de kerkdienst naar het abatoir aan de Lange Brinkweg. Daar schoot ik de rest van de serie dia‘s vol. Best een beetje eng, maar onder leiding keurmeester Dooijeweerd verliep alles rustig. De schapen werden gedood met een enkele haal van het mes. Dooijeweerd had veel begrip voor de situatie herinner ik mij. Een enkele diepgelovige moslim mocht van hem de rituele slachting zelf doen. Na het doden van het schaap werd door het personeel het schaap van het vacht ontdaan en ingewanden verwijderd en vervolgens in grote bouten verdeeld die de moslims in grote plastic zakken mee naar namen. Klaar voor het familiefeest.

Feestdagen
Zo kregen wij te maken met de Islamitische feestdagen. Met de ramadan, de vastenmaand waar we nu middenin zitten. Er wordt wel gezegd dat ramadan vooral een vorm van geestelijke reiniging is. Geen van je zintuigen (zien, horen, proeven, ruiken en voelen) mogen in aanraking komen met verboden dingen. Van de gelovige islamiet wordt verwacht ,op grond van de koran ,dat hij ten tijde van de vaste een goed humeur heeft en zijn medemensen blij maakt. Het vasten wordt gezien als vorm van zuivering van de ziel en bedanking van Allah voor alles wat hij gegeven heeft. De ramadan leert mensen zelfdiscipline. De moslims voelen en tonen verbondenheid met arme en hongerige mensen elders op de wereld. Het herinnert hen hoe het is om arm en hongerig te zijn.
Na de vasten volgt het Suikerfeest dit feest duurt drie dagen. In die dagen gaat men zo mogelijk bij familie op bezoek. Ter gelegenheid van het Suikerfeest worden zoete gerechten en lekkernijen zoals lokum gegeten en geeft men elkaar en de armen cadeautjes. Zowel de mannen als de vrouwen trekken meestal nieuwe kleren aan, en het huis wordt extra aandachtig schoon gemaakt. Wat betreft symboliek is het Suikerfeest enigszins te vergelijken met carnaval, hoewel dat feest vóór de vastentijd plaatsvindt.

Bijbelse taferelen
Tachtig dagen na het einde van vastenmaand ramadan begint het offerfeest. Met het offerfeest eren moslims de bijbelse Abraham, die bereid was zijn zoon Isaac te offeren - al menen moslims dat het om zijn eerste zoon Ismaël ging. In plaats van kinderen slachten moslims dan dieren, meestal schapen, en schenken tweederde van het vlees aan de armen. 
Ritueel slachten mits het beest in dit geval een schaap vakkunde en snel wordt gedood is niet eng. We waren er bij. We zagen bijbelse taferelen ,teksten die we uit de bijbel kenden en die we als motet met de cantorij in de Oude Kerk, onder leiding van Maarten Kooij ,zongen: 

‘Toen hij gestraft en mishandeld werd, deed Hij zijnen mond niet open: gelijk een lam, dat ter slachting geleid wordt, en gelijk een schaap, dat verstomt voor zijne scheerders, zo deed ook Hij zijnen mond niet open.’ .(jesaja 53,vers 7)
Een schaap protesteert nauwelijks bij het einde van zijn leven

---

Heeft u aanvullende informatie bij dit artikel, gelieve contact met ons op te nemen

Verdwenen Soest is mede mogelijk gemaakt door