Gepubliceerd 04-08-1993
Van Poeteren
Vandaag exact 62 jaar geleden is het gebeurd, dinsdagochtend 4 augustus 1931. De militaire vlieger (‘vliegenier’ zeiden ze toen nog) Ton van Poeteren , twee weken tevoren is hij 22 jaar geworden, klimt in zijn toestel voor een routine meteo-vlucht. Kort na de start van Soesterberg klapt hij met zijn vliegtuig tegen de grond op het waterleidingterrein en komt om. We hebben nogal wat reacties gekregen op de foto van het kruis dat aan dit ongeluk herinnert en dat op 21 juli in deze krant stond afgebeeld. De verhalen lopen niet allemaal parallel.
De heer Meinecke, sinds 1928 inwoner van Soestduinen: “De vlieger was bevriend met een meisje dat kelnerin was bij Van Raaij, van de Soester Duinen. Hij wilde haar met zijn vliegtuig begroeten, maakte een paar cirkels – ik kon het goed zien, want het was hier toen nog veel kaler dan nu – isw toen in een vrille geraakt en in brand gevlogen. Ik kon de rook duidelijk zien en even later passeerde hier de brandweer”.
Mevrouw De Muijnck- van Essen, bekend doorhaar werk voor gekwetste vogels, heeft het ook zien gebeuren. Ze stond op het balkon van station Soestduinen waar ze logeerde “Het toestel kwam met een boog van het vliegveld. , ik denk dat het net was opgestegen. Het vloog vlak voor ons langs en draaide toen naar rechts, naar het waterleidingterrein. Dat was toen minder begroeid dan nu, veel mooier. Er werd daar gekampeerd, er stond o.a. een groep AJC’ers, heel aardige jonge mensen. Met hen had de vlieger een weddenschap dat hij de vlag van hun tent zou vliegen. Daarbij is hij tegen een boom gevlogen en neergestort. Zo’n vliegtuig was toen van hout en linnen, dat brandde meteen. Toen we er aankwamen stond de hei er omheen ook al in brand.
Mevrouw Stad die als meisje vaak op de Stompert kampeerde en die zich ook de naam van de vlieger herinnerde, zo goed als de datum (“mijn verjaardag”): “De dag tevoren had hij bij mijn opa koffie gedronken op de Stompert. Toen zei hij: “Morgen vlieg ik die vlag uit die boom””Doe dat nou niet”, zei mijn opa nog “je kan beter zeggen daar-gaat-ie dan daar ligt-ie”. Maar ja, toch. Nou mijn opa was er als eerste bij toen het gebeurd was. Maar hij kon niks doen, zo brandde het.
Mevrouw Van Poeteren uit Den Haag, zeven jaar jonger dan haar broer Ton weet van geen weddenschap “Nee hoor, daar heb ik nooit iemand over gehoord. En dat hij een vlag wilde afvliegen ook niet. Wel had hij een vriendinnetje, maar dat was zeker niet ‘zijn’ vriendinnetje. Hij was bevriend met een jong stel dat op het terrein kampeerde en die mensen wilde hij die morgen groeten. Bij het optrekken heeft hij toen een boom geraakt en is tegen de grond gevlogen. Het toestel moest onmiddellijk in brand zijn geraakt, zijn lichaam was ook sterk verkoold. Nee, hij is daar niet begraven, hij ligt op de rooms-katholieke begraafplaats in Den Haag. Daar is hij met militaire eer begraven. Dat kruis heeft de familie ter nagedachtenis geplaatst op de plek waar hij was neergekomen. Overigens is het niet meer het originele kruis. Dat was in de loop der jaren vergaan. Omstreeks 1965 heeft de luchtmacht het vervangen door het kruis dat er nu staat. Eerst stond er nog een hekje om heen maar dat is verdwenen”.
Duidelijk is dat sergeant Antonius van Poeteren door zijn fatale vlucht niet in een zwartboek bij de luchtmacht is geraakt.
Duidelijk is ook dat een ander verhaal dat ons over het kruis bereikte, niet juist is. Het zou de vliegen Vierdag zijn geweest van de Amersfoortse sigarenzaak aan de Varkensmarkt, die was omgekomen bij stuntvliegen. Maar van mevrouw Vierdag hoorden we dat haar man als militair wel een keer een ernstig vliegtuigongeluk heeft gehad, maar dat was op het vliegveld zelf, het was pas in 1939, en het was niet dodelijk, al heeft Vierdag wel een lange periode van revalidatie moeten doorstaan.
Tot zover het verhaal van dat kruis op het waterleidingterrein,met veel dank aan allen die de moeite hebben genomen om ons te informeren
Historische Vereniging Soest/Soesterberg
Steenhoffstraat 46
3764 BM Soest