Evacuatiecomité

Gepubliceerd 01-09-1993

01    EVACUATIECOMITÉ

Eind mei heeft deze foto in de krant gestaan – dat is toch wel even geleden en nog hebben we niet het hele verhaal rond. Laten we nu maar eens een halverwege verhaal voor u neerzetten. Misschien dat dat tot nieuwe inspiratie leidt.
De heren die u ziet afgebeeld, waren niet op zakenreis of zo, het waren min of meer prominente Soesters die bijeen waren doordat de Duitsers Nederland waren binnengevallen. Soest liep risico dat het beschoten kon worden en een deel van de bevolking werd daarom geëvacueerd. Leest u het verhaal zoals we dat van een oud-Soester, A. Vis ( nu in Badhoevedorp) hebben  gekregen. Hij was een van de mensen die in die dagen Soest moest verlaten .
Deze heren waren groepsleiders, om de evacuatie uit Soest te begeleiden. Ze droegen een witte band met opschrift om hun linker mouw. Hun namen ken ik niet (meer) maar ik kan wel de evacuatie beschrijven.
Ter verdediging van Nederland waren er verschillende verdedigingslinies gebouwd. Eén daarvan was de Eemlinie. Als deze linie in de gevechtshandeling zou worden betrokken, stond Soest o.a. in de vuurlijn. Wat het betekende heeft Rhenen ervaren; dat lag bij de Grebbelinie.
Grote delen van Soest werden dus geëvacueerd, naar West-Friesland: naar Hoog- en Laagkarspel, Wervershoof en Andijk. De Torenstraat, waar ik woonde, ging naar Hoogkarspel. De hoofdbewoner wist waar je heen ging en waar het verzamelpunt was. In ons geval was dat de Molenstraat hoek Steenhoffstraat. Zaterdag, 11 wei 1940 moesten we daar zijn. Vandaar ging het met de bus naar station Baarn, waar een lange trein klaarstond, die ons naar station Hoogkarspel bracht. De hele groep ging daar naar de feestzaal van het plaatselijk café om opgehaald te worden door het pleeggezin. Dat kostte natuurlijk veel tijd. Tot diep in de nacht was men daar bezig. Voor de kinderen waren slaapplaatsen op strozakken gemaakt.
Wij hadden in Soest een schoenwinkel en reparatiebedrijf (“Rapid”), en we werden dan ook prompt bij een schoenmaker gehuisvest. We hebben er geen slechte tijd gehad. Wandeltochten gemaakt naar Wervershoof waar kennissen van ons zaten. Duitse vliegtuigen kwamen daar vaak zeer laag over. Na de overgave moest de terugtocht worden geregeld. De overheid was niet zo vlot met dat te regelen, reden waarom een aantal zakenlieden, waaronder mijn moeder, een bus huurde ( op eigen kosten) waarmee we tamelijk snel weer terug in Soest waren. Ik meen me te herinneren dat er hier en daar wel was ingebroken. Bij ons niet omdat we iemand op kamers hadden die moest blijven in verband met de luchtbescherming. De datum van de terugreis weet ik niet meer, maar ik vermoed dat we hooguit een week zijn weggeweest.
Een andere lezer wist nog te melden dat de bestemming eigenlijk Enkhuizen was geweest, maar daar was het te vol werd doordat er al een hele groep mensen uit Spakenburg met de boot heen was gevaren. Als reden voor de evacuatie werd ook genoemd dat Soestdijk juist tussen de Eemlinie en het vliegveld Soesterberg lag waardoor het in de schootslijn dreigde te komen liggen. De grens van de evacuatie, zo hoorden we nog van een andere lezer, liep exact tot de hoek Koninginnelaan-Nieuwstraat-Beetzlaan.

En nu de namen. Zoals gezegd hebben we ze niet allemaal, en niet altijd was het zeker dat de namen etc. wel goed waren – het gebeurde toch allemaal ruim een halve eeuw geleden.. De gegevens zijn dus met enig voorbehoud, vertelt u het ons maar als u het beter weet!.
Vooraan gezeten ziet u, van links naar rechts: de postcommandant van de rijkspolitie van Bovenkarspel, wellicht genaamd Hettema;
De heer M.M.van Wely, hoofd van de openbare lagere school aan de Beetzlaan en leider van blokhoofden; de burgemeester van Bovenkarspel, dat toen nog een eigen gemeente was (nu is het onderdeel van Stede Broec) zijn naam is ons nog niet bekend. Staande, alweer van links naar recht en let u op: de mensen met een hoed op waren toevallige voorbijgangers ( de groepsleden hadden hun hoeden afgenomen voor de foto, stijl was er in die tijd, schreef een lezer):
1. Johan  Vervat, rijwielhandelaar aan de Koninginnelaan 37;
2. P. Schagen, schoenmaker en handelaar, Koninginnelaan 32;
3. Kees van Schalkwijk (”Kees de kin”), timmerman (?);
4. ?
5. ?
6. A. den Besten, Beetzlaan (?)
7. Knecht van de schoenmaker Schagen ( met lichte regenjas) (?)
8. C. v.d. Broek (?) , fietsenmaker
9. (boven) Dirk Waal, had een ijzerhandel/huishoudelijke artikelenzak aan de Koninginnelaan;
10. (alleen het hoofd zichtbaar) G.L.A. Nijhuis, hoofd van de Mariaschool
11. ?
12. ?
13. ?
14. Hr. Pieper, hoofd van de rk. School
15. ?
16. J.S. Rasch, aannemer aan de lage Bergstraat 5 ( sinds 1946 heet die straat de Van Straelenlaan)
17. Zittend op het hek: mr.J.H. van Doorne, advocaat, ook van de Lange Bergstraat.

De foto werd genomen voor het gemeentehuis van Bovenkarspel (zie de aankondigingsborden). De groep die naar Bovenkarspel was gestuurd, had de eerste opvang in een grote veilingloods bij het station.
In het algemeen overheerste de vriendelijkheid en gezelligheid. Er werd veel gekaart en gebiljart, en een van de blokhoofden, schoenhandelaar Van Setten ging al meteen aan de slag om een voetbalclub op te richten. Hij heeft er echter de tijd niet voor gekregen. De oorlog hier was van korte duur, en al had de overheid op dat moment andere zorgen, de terugreis liet geen week op zich wachten. Voor veel Soesters een vakantie-achtig begin van vijf bewogen jaren
 

---

Heeft u aanvullende informatie bij dit artikel, gelieve contact met ons op te nemen

Verdwenen Soest is mede mogelijk gemaakt door