De eerste christelijke school

Gepubliceerd 31-10-2007

Vandaag in Hervonden Soest een foto van een school. Deze keer niet van een klas kinderen maar van de onderwijzers van de eerste christelijke school van Soest aan Holleweg nu Prins Bernhardlaan. Op de achterkant staat geschreven dat de foto is gemaakt 5 mei 1937. 

We vroegen ons deze week af: Staan hier voor de school de meesters en juffrouwen van “De gelukkige klas”,uit het boekje van Theo Thijssen dat nu zo actueel is? U krijgt als lid het boekje cadeau in de blibliotheek van Soest ter gelegenheid van de actie Nederland Leest 2007.(van 19 oktober tot 16 november)
De eerste protestant christelijke school is gebouwd in 1895. Soest telde toen ongeveer 4000 inwoners er waren 2 lagere scholen, namelijk de openbare school aan de Middelwijkstraat en de R.K.-school aan de Steenhoffstraat. In 1895 kwam er een christelijke school bij, met in de gevel gebeitelt “SCHOOL m/d BIJBEL” en daaronder de tekst “De vreeze des Heeren is het beginsel der wijsheid”. De leerlingen kwamen uit heel Soest. Voor sommigen wel een uur lopen, fietsen was er nog niet bij in die tijd.
Na 112 jaar bestaat deze school nog steeds, na de 2de Wereld oorlog werd de naam “School met de Bijbel” veranderd in “ Da Costaschool “. 
Bij het 100jarig bestaan in 1995 verscheen een boekje met de titel ‘Da Costa School 100 jaar 1895, Samenstellers Henk. Gerth en Mevr. B. van Slooten. Vele oud leerlingen schrijven er een herinneringen van hun schooltijd in. 

Lange school

De nieuwe christelijke school begon met vier klassen, later werden nog twee lokalen aangebouwd en voor het jaar 1920 nog een zevende klas. Alle klassen werden achterelkaar gebouwd. Het werd een zogenaamde lange school genoemd heel gewoon in die jaren. De school was zo gebouwd dat de zon niet in de klassen kon schijnen. De onderliggen de ramen van de klas waren van matglas voorzien zodat leerlingen niet werden afgeleid van wat er buiten gebeurde.
Bijna alle leerlingen van de oude school (voor 1978) vonden het een ongezellige school. Henny Beekman leerling van 1927-1934 vond het meest erge dat je niet naar buiten kon kijken. ‘s Zomers als het warm was werden de ramen tijdens de les wel opengezet en dan was hij vreselijk jaloers op bloemist Tolboom die naast de school woonde en in de tuin op zijn knieeen het onkruid wiedde uit de bloembedden en dan dacht hij ‘wat heeft deze man een prachtig leven, ik zou zo met hem willen ruilen.’ Klasgenoten uit zijn tijd waren Ada Post het lievelingetje van Gemen, Mien v /d Bovenkamp en Nanny Sitter waren de mooiste meiden uit de klas. Henny heeft in de 7de klas nog een poosje verkering met Nanny gehad.. Verdere klasgenoten: Jeltje van Ee en Corrie de Lange,Annie Verhoef ,Kees Bokma, Poep Essenburg, Bram Reering, Cuk en Dirk Reehorst,Gerrit Dokter, Henk Janson,Adriaan Kuipers,lange Hessel de Zoete en Henk Bos.

School blijven
Henny moest een keer schoolblijven maar piepten hem stiekum via het raam. Dezelfde avond wist vader Beekman het al, vader was jarenlang bestuurlid van de vereniging voor christelijk onderwijs sprak dus regelmatig het schoolhoofd. De volgende dag werd hij voor straf een week teruggezet naar klas zes.
Bij het christelijk onderwijs waren tot de jaren zestig de juf ook echte juffrouwen, trouwde juf dan betekende dit voor haar ook einde lesgeven. Henny Beekman weet ook nog de bijnamen van de leraren en hun eigenaardigheden op te noemen.
Op de foto staan van links naar rechts Meester Everaars , Ballejas vanwege zijn grote ronde kop. Meester Gemen werd de Gemberkoek genoemd en Maaskant Komkommerneus. Juffrouw Venendaal had nog geen bijnaam en juf Maaskant was de Kat, ze kon behoorlijk pinnig zijn. Het schoolhoofd van der Flier werd onder de leerlingen de Pier genoemd en meester Kleijn, de Kikker. 
Ook dominee’s zoon Henk Verkerk leerling 1954-1960 schrijft zijn herinneringen. 
De eerste dag ging ik met bloedend hart aan de hand van mijn moeder naar school. We werden begroet door juf Dit van Arkel. Een klein vrouwtje met wit haar dat op een wonderlijke manier een groene glans had. Binnen een maand had ik geen antwoord wanneer mijn moeder mij vroeg van wie ik meer hielt van haar of van Dit van Arkel. Van juf van Arkel leerde ik mijn eerste psalmversje: Opent uwe mond, eist van mij vrijmoedig. De diepere betekenis ontging mij geheel ,maar wanneer de juf de wijs op een zuchtend harmonium voorspeelde betekende dit het uiterste genot.

Stoomwolken
Henk Gerth herinnert zich het grote schoolplein dat reikte tot bijna aan de spoorlijn. Wanneer “Bello” toen nog met gesis van de zware lokomotief vanaf station Soestdijk op gang moest komen probeerden de jongens in de uitgeblazen stoomwolken te lopen. Kinderen gingen op 1 april naar school en dat was toen ook nog de datum waarop je wel of niet overging naar een volgende klas. Henk Gerth leerling van 1937-1943 denkt met plezier terug aan de School met de Bijbel aan de Spoorstraat. 
De periode 1974-1989 toen H.J.Boor hoofdonderwijzer later directeur was veranderde er veel. De school voldeed niet meer aan de eisen van die tijd. Het onaantrekkelijk gebouw werd met de grond gelijk gemaakt en er herrees een nieuwe school. Architect Beekman tekende een schoolgebouw in de stijl van een atrium, lokalen rond het schoolplein. De nieuwe school moest ruimte bieden aan twee scholen, de kleuterschool de Springplank en de Da Costaschool. 
Later zijn de kleuter- en lagere school geleidelijk geintegreerd tot één school. Het nieuwe schoolgebouw heeft veel bijgedragen tot “ Het vrolijk leeren”, naar een oud gedichtje van Hieronymus van Alphen (1746-1803) 

Mijn speelen is leeren, mijn leeren is speelen,
En waarom zou mij dan het leeren verveelen?
Het lezen en schrijven verschaft mij vermaak.
Mijn hoepel, mijn priktol verruil ik voor boeken:
Ik wil in mijn prenten mijn tijdverdrijf zoeken,
‘t Is , ‘t zijn deugden, naar welke ik haak.

Maar ook de meesters en jufs leven voort in goede herinnering. In de nu 112 jaar bestaan van de Da Costa School aan de Prins Berhardlaan zijn er ,naar we begrijpen, vele gelukkige klassen afgeleverd en dit zal hopelijk nog jaren doorgaan is een wens van vele oud-leerlingen.

---

Heeft u aanvullende informatie bij dit artikel, gelieve contact met ons op te nemen

Verdwenen Soest is mede mogelijk gemaakt door